Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 19 Ocak 2024 haftası itibarı ile bireysel kredi kartı hacmi, 1 trilyon 172 milyar lira. Geçen yıl aynı dönemde bu tutar 459 milyar lira seviyesindeydi. Bireysel kredi kartı hacminde bir yıllık artış, yüzde 155 oldu.
Milliyet’ten Mithat Yurdakul’un aktardığı haberde, Hazine ve Bakanlığı’na Mehmet Şimşek’in getirilmesiyle birlikte, enflasyonla mücadelede bireysel harcamaların ve kredi kartı kullanımının azaltılması öncelikli hedef olarak belirlenirken, geçtiğimiz dönemde kredi kartlarıyla ilgili bir dizi düzenleme hayata geçti.
Daha önce periyodik olarak bankalar tarafından artırılan veya müşterinin talebi üzerine kolay şekilde yükseltilen kredi kartı limitlerinde prosedürler zorlaştırıldı. Bir dönem kredi kartından nakit avans çekimine getirilen ancak sonra geri adım atılan sınırlama tartışma yaratırken, halihazırda pek çok elektronik eşya ve konaklama ve uçak bileti gibi bazı yurt dışı harcamalarında taksit sınırlaması bulunuyor.
Ana metinlere girdi
Kredi kartı kullanımına düzenleme getirilmesi, bazı temel ekonomik belgelerde de yer buldu. 2024 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde taksitlendirme sürelerinin analiz edileceği, gerekirse ilave tedbir alınacağı kaydedildi. 2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program’da da kredi kartı kullanımlarının, parasal istikrarı etkilemeyecek ve tüketim talebini dengeleyecek şekilde uluslararası standartlarda yeniden düzenleneceği vurgulandı.
Bankalardan uyarı
Kredi kartlarıyla ilgili dikkat çeken son düzenleme, harcama alanları ile ilgili oldu. Bankalar, kredi kartlarının temel ihtiyaçlar yerine farklı amaçlarla kullanımının önüne de geçilmesi amacıyla yeni uygulama başlattı. Bu ay bazı bankalar, müşterilerine gönderdikleri kart ekstrelerinde, “Kredi kartınızla döviz/altın/kripto varlık alımları, vadesi gelmemiş kredilerin kapatılması, makul gerekçesi olmayan transferler, nakit çekme limitini aşma için işlemler ile sistem dışına para çıkarılmasına yönelik işlemler nedeniyle kartınız kapatılabilir” uyarısına yer verildi. Bankalardan yapılan uyarı, kredi kartlarından yapılan harcamaların yakından takip edileceği, yatırım amaçlı kredi kartı kullanımlarının engelleneceği şeklinde yorumlandı.
Yeni sınırlamalar gündemde
Son dönemde, Merkez Bankası’nın art arda gelen faiz artırımı kararlarıyla kredilerde yavaşlama görülürken, bunun istisnasını kredi kartları oluşturdu. Yaşanan gelişmelerin ardından, kredi kartı kullanımıyla ilgili yeni düzenlemelerin gündeme gelebileceği belirtiliyor. Bankacılık kaynakları, bu kapsamda kredi kartı faiz oranlarında düzenleme, taksit sınırlaması ya da kişinin kredi kartıyla harcayabileceği tutarlara sınırlama getirilebileceğini dile getiriyor.
Kredi kartı ile ‘lüks’e son
Kredi kartı kullanımının, ikinci otomobil alımı gibi yüklü harcamalara uzandığı belirtilirken, özellikle lüks ve yatırım olarak tanımlanabilecek harcamalarda kredi kartı kullanımının minimize edilmesi hedefleniyor. Kaynaklara göre, kredi kartıyla yapılan bu tip harcamalarla, gıda gibi zorunlu harcamalar arasında bir farklılaşmaya gidilebilir.
Yükselen faizle karta yöneliş arttı
Merkez Bankası’nın 2023 yılı 2. Finansal İstikrar Raporu’nda yer alan verilere göre, ihtiyaç kredilerindeki faiz yükselişinin ardından, kredi kartı kullanımına yönelik arttı. Gelir artışları sonrası yapılan limit güncellemeleri, kredi kartı kullanım kapasitelerini etkiliyor. Yüksek limitli kartlarda limit kullanım oranı gerilerken, 25 bin TL ve altı limite sahip kredi kartlarında ise limit kullanım oranı artıyor.
